Orzeczenia TSUE z 2023 i 2024 roku mają coraz większe znaczenie dla osób posiadających kredyt frankowy w krajach Unii Europejskiej. Szczególnie odnosi się to do polskich Kredytobiorców, w których sprawach kierowanych jest najwięcej pytań prejudycjalnych. Trybunał wydał już wiele orzeczeń, które mają odzwierciedlenie w wyrokach polskich sądów. Poniżej omawiamy najważniejsze orzeczenia TSUE dla Frankowiczów, które zostały wydane w 2023 i 2024 roku.
Orzeczenie TSUE C-570/21 z 8 czerwca 2023
Orzeczenie ma szczególne znaczenie dla Kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt frankowy na zakup nieruchomości, która w części wykorzystywana była na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przed wyrokiem, Frankowicz przedsiębiorca, który chciał zachować status konsumenta musiał wykazać, że działalność w kredytowanej nieruchomości prowadzona była w marginalny sposób. TSUE w orzeczeniu C-570/21 z 8 czerwca 2023 roku poszerzył definicje konsumenta. Podkreślił, że każdy Frankowicz z kredytem mieszanym zachowuje status konsumenta jeśli środki z kredytu nie pozostały przeznaczone w większości na prowadzenie działalności gospodarczej.
Orzeczenie TSUE C-520/21 z 15 czerwca 2023
Sprawa C-520/21 z 15 czerwca 2023 dotyczyła możliwości dochodzenia przez strony umowy innych roszczeń poza zwrotem wpłaconych kwot po stwierdzeniu nieważności umowy kredytowej. TSUE wskazał, że bank nie ma prawa żądać żadnej dodatkowej rekompensaty z tytułu nieważnej umowy. Jednocześnie Trybunał przyznał Frankowiczom prawo do dodatkowych roszczeń jeżeli te nie naruszają zasad proporcjonalności i celów dyrektywy 93/13.
Orzeczenie TSUE C-287/22 z 15 czerwca 2023
Poza orzeczeniem w sprawie C-520/21, tego samego dnia TSUE orzekł również w przedmiocie sprawy C-287/22. Trybunał podkreślił, że sędzia orzekający w sprawie frankowej może zabezpieczyć roszczenia Kredytobiorcy poprzez zawieszenie płatności rat kredytowych na czas trwania postępowania sądowego. Po tym orzeczeniu, sędziowie rozpatrujący sprawy CHF wydają pozytywną decyzję nawet w 70 procentach postępowań.
Orzeczenie TSUE C-140/22 z 7 grudnia 2023
W orzeczeniu C-140/22 z 7 grudnia 2023 TSUE podważył stanowisko Sądu Najwyższego w kwestii terminu, od którego można naliczać ustawowe odsetki za opóźnienie. SN wskazał, że Kredytobiorca ma obowiązek złożenia oświadczenia o skutkach nieważności umowy kredytowej i dopiero od tej chwili odsetki mogły być naliczane. Natomiast Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że odsetki powinny być naliczane od dnia złożenia reklamacji lub wezwania do zapłaty, które w wielu przypadkach zostało wysłane jeszcze przed złożeniem pozwu przeciwko kredytodawcy.
Orzeczenie TSUE C-756/22 z 11 grudnia 2023
Orzeczenie TSUE C-756/22 z 11 grudnia 2023 stanowi, że banki nie mają prawa do waloryzacji kapitału kredytu. Był to przedmiot wielu pozwów kierowanych w stronę Frankowiczów, jednak po korzystnym orzeczeniu TSUE, banki zaczęły się wycofywać z roszczeń waloryzacyjnych. Mimo, że nadal oczekują zwrotu udzielonego kapitału, Kredytobiorcy nie muszą się martwić o dodatkowe roszczenia bankowców.
Orzeczenie TSUE C-28/22 z 14 grudnia 2023
W sprawie C-28/22 z 14 grudnia 2023 TSUE wziął pod rozważanie kwestie dotyczące przedawnienia roszczeń banków, zasadności podnoszenia zarzutu zatrzymania oraz terminu naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie. W wyroku TSUE wskazał, że bieg przedawnienia roszczeń banku nie może zaczynać się później niż bieg przedawnienia roszczeń konsumenta. Dodatkowo TSUE wskazał, że sądy krajowe nie powinny zezwalać na stosowanie zarzutu zatrzymania przez banki w sytuacji, gdy narusza to prawa konsumenta do odsetek za opóźnienie.
Orzeczenie TSUE C-488/23 z 12 stycznia 2024
Orzeczenie TSUE w sprawie C-488/23 z 12 stycznia 2024 wywołało niemałe kontrowersje, gdyż wyrok inaczej interpretowało środowisko Frankowiczów, a inaczej środowisko bankowców. Prawnicy reprezentujący Kredytobiorców frankowych podkreślali, że Trybunał podtrzymał swoje stanowisko w kwestii braku możliwości waloryzacji kapitału przez banki. Innego zdania jest jednak ZBP, który wskazuje, że taka interpretacja jest niewłaściwa.
Orzeczenie TSUE C-531/22 z 18 stycznia 2024
W tej sprawie TSUE podkreślił, że sąd powinien mieć możliwość badania z urzędu obecności w umowie niedozwolonych postanowień. Dodatkowo wskazał, że jeśli takie czynności nie zostały wcześniej wykonane, sąd, który podejmuje czynności w postępowaniu egzekucyjnym, również musi mieć taką możliwość.
W orzeczeniu C-531/22 z 18 stycznia 2024 TSUE wskazał również, że możliwe jest uznanie danego zapisu za niedozwolony, jeśli taki lub inny, o tym samym znaczeniu, znalazł się w bazie klauzul niedozwolonych.
Orzeczenie TSUE C-424/22 z 8 maja 2024
W wyroku C-424/22 z 8 maja 2024 TSUE jednoznacznie potępił możliwość stosowania przez banki zarzutu zatrzymania. Stosując taką praktykę, banki zachęcały Kredytobiorców do zawierania niekorzystnych porozumień kompensacyjnych. Uniemożliwienie stosowania zarzutu zatrzymania przez banki może przyczynić się do przyspieszenia rozliczenia między stronami po unieważnieniu umowy kredytowej. Warto zaznaczyć, że zakaz stosowania zarzutu zatrzymania nie dotyczy konsumentów.
Jak orzeczenia TSUE wpływają na sprawy frankowe?
Można zauważyć, że orzeczenia TSUE z 2023 i 2024 roku już mają swoje odzwierciedlenie w polskim orzecznictwie. Chociaż nadal nie wszyscy sędziowie respektują unijne postanowienia, większość je uwzględnia. Widocznie jest to w statystykach spraw frankowych, wygranych przez Kredytobiorców, bowiem aktualnie aż 98 proc. Frankowiczów wygrywa z bankami.