Według Sądu Najwyższego, jeśli kredyt był wykorzystany głównie w celach innych niż konsumenckie, Kredytobiorcy nie mogą liczyć na pełną ochronę przewidzianą dla konsumentów. W rezultacie, w takich sytuacjach przepisy dotyczące niedozwolonych postanowień umownych nie mają zastosowania – taką decyzję podjął SN. Pełnomocnicy Frankowiczów uważają jednak, że jest to krok w niewłaściwym kierunku, który zamiast rozwiązywać problemy, może generować kolejne.
Mieszany cel umowy CHF
W październiku 2023 roku Sąd Najwyższy wydał uzasadnienie do wyroku w sprawie kredytu CHF. Orzeczenie dotyczyło zobowiązania, które w większości zostało przeznaczone na działania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Sąd Najwyższy uzasadniając swoje stanowisko, szczegółowo opisał kwestie dotyczące kredytu mieszanego. Jednocześnie wskazał, że w sytuacji, gdy uzyskane środki jedynie w niewielkim procencie zostały wykorzystane na cele prywatne, Kredytobiorca nie posiada ochrony konsumenckiej, co w konsekwencji uniemożliwia zastosowanie przepisów dotyczących klauzul abuzywnych.
Wadliwe umowy przedsiębiorców frankowych
Orzeczenie Sądu Najwyższego wzbudziło wiele kontrowersji zarówno wśród przedsiębiorców posiadających kredyt indeksowany lub denominowany do franka szwajcarskiego jak i wśród ich przedstawicieli prawnych. SN wyraźnie wskazał, że konsument, który w swojej umowie kredytowej posiada klauzule abuzywne, ma prawo do jej unieważnienia, jednak nie dotyczy to przedsiębiorców z kredytem CHF.
Prawnicy podkreślają, że w omawianej sprawie SN nie zbadał dogłębnie sytuacji Kredytobiorców i pochopnie potraktował ich jako przedsiębiorców posiadających niezbędną wiedzę do oceny ryzyka walutowego ukrytego w umowie kredytu. Przedstawiciele przedsiębiorców-Frankowiczów zaznaczają, że Kredytobiorca, który środki przeznaczył na zakup nieruchomości w celach biznesowych, wcale nie musi posiadać specjalistycznej wiedzy jaką posiadają bankowcy, nawet w sytuacji gdy prowadzi działalność gospodarczą. Co więcej wskazują, że Sąd Najwyższy postawił na równi kompetencje Kredytobiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy z reguły mają mniejszą świadomość prawną, z tymi, którzy zarządzają dużymi przedsiębiorstwami i mogą liczyć na wsparcie zespołu prawników.
Czy sądy będą odrzucać roszczenia Kredytobiorców z mieszanym celem umowy CHF?
Chociaż stanowisko Sądu Najwyższego w sprawie II CSKP 863/23 okazało się niekorzystne dla przedsiębiorców-Frankowiczów, prawnicy uspokajają Kredytobiorców z kredytami przeznaczonymi na cele mieszane. W wyroku TSUE wydanym 8 czerwca 2023 roku w sprawie 570/21 sąd podkreślił, że Frankowicz, który uzyskał kredyt na cele mieszane posiada status konsumenta, jeśli uzyskane środki w większości przeznaczył na cele prywatne. W takiej sytuacji Kredytobiorca, który odnajdzie w umowie niedozwolone postanowienia, ma prawo domagać się stwierdzenia nieważności umowy kredytowej we frankach na podstawie dyrektywy 93/13.
Warto zaznaczyć, że w omawianej sprawie II CSKP 863/23 sytuacja jest nietypowa, a większość osób biorących kredyty we frankach szwajcarskich na cele mieszane, korzysta głównie z nich na prywatne potrzeby, przy czym tylko mniejszy odsetek przeznacza na działalność biznesową.
Dominujący cel gospodarczy w umowie kredytowej. Czy przedsiębiorcy mogą ją unieważnić?
Wśród Kredytobiorców posiadających kredyty we frankach znajdują się również ci, którzy zaciągnęli zobowiązanie głównie w celu założenia lub rozwoju swojej działalności gospodarczej. Czy Frankowicze-przedsiębiorcy mają jakiekolwiek szanse na unieważnienie umowy kredytowej? Tak, jednak nie na podstawie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszących się do dyrektywy 93/13, lecz na mocy przepisów prawa krajowego. Frankowicz będący przedsiębiorcą, który dąży do stwierdzenia nieważności swojej umowy kredytowej we frankach, powinien odnaleźć w niej zapisy niezgodne z ustawą o Prawie Bankowym lub sprzeczne z przepisami dotyczącymi relacji między bankiem a przedsiębiorcą korzystającym z kredytu we frankach. W takiej sytuacji warto opierać swoje roszczenia na uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2022 roku, która wskazuje na możliwość kwestionowania nieuczciwych umów przez Frankowiczów będących przedsiębiorcami.
