Najnowsze orzeczenia TSUE w kwestii kredytów walutowych, w tym zawartych we frankach szwajcarskich spowodowały liczne debaty w przestrzeni publicznej. W związku z tym, 20 maja 2024 roku, z inicjatywy Rzecznika Finansowego, Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, odbyła się konferencja pt. „Walutowe” kredyty hipoteczne w świetle najnowszego orzecznictwa TSUE. Podczas debaty nie zabrakło również pytania jak wyroki TSUE w kwestii kredytów frankowych wpłyną na polski system orzeczniczy.
Orzeczenia TSUE oczami ekspertów
Głównym celem konferencji była dyskusja oraz analiza prawnych i ekonomicznych aspektów kredytów indeksowanych i denominowanych w walutach obcych. Kwestie te szczególnie istotne są dla posiadaczy kredytów frankowych, których w Polsce jest blisko milion. W trakcie spotkania eksperci prawni z zakresu spraw walutowych przedstawili swoje spostrzeżenia i opinie na temat orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz potencjalnego wpływu na polski system orzeczniczy. Podczas wystąpień omówione zostały takie zagadnienia jak przedawnienie roszczeń, obowiązki sądów krajowych, a także możliwe scenariusze rozwiązania problemów wynikających z klauzul abuzywnych. Wyjątkowo interesujące były rozmowy dotyczące perspektyw wynikających z najnowszego orzecznictwa TSUE w kontekście ochrony konsumentów oraz działania polskich sądów i Rzecznika Finansowego.
Skutki orzeczeń TSUE dla Frankowiczów
W Polsce obecnie toczy się ponad 180 tysięcy spraw sądowych dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych w walutach obcych. Kluczowe dla tej grupy Kredytobiorców jest to, że wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślają znaczenie ochrony konsumenta. Uczestnicy konferencji wskazują, że istotnymi przeszkodami wymagającymi szybkiej interwencji zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, są przedawnienie roszczeń, przepływ informacji oraz dostęp do specjalistycznej pomocy prawnej. W związku z tym zaproponowane zostały rozwiązania mające na celu poprawę sytuacji polskich Kredytobiorców. Sugerowano między innymi wprowadzenie zmian w prawie krajowym, które ułatwiłyby dochodzenie roszczeń i skuteczniejsze egzekwowanie przepisów unijnych. Rozmawiano również o wzmocnieniu roli Rzecznika Finansowego oraz innych instytucji chroniących prawa konsumentów.
Zmiany w polskim systemie orzeczniczym po wyrokach TSUE
Decyzje TSUE w sprawach dotyczących kredytów frankowych z pewnością będą widziane w działaniach polskich sędziów orzekających w sprawach Frankowiczów. W swoich orzeczeniach Trybunał UE wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność ochrony konsumentów, dlatego wiele wskazuje na to, że polscy sędziowie nadadzą większy priorytet tej kwestii. Dzięki temu Frankowicze będą mogli skutecznie dochodzić swoich praw, szczególnie w kontekście niedozwolonych klauzul w umowach o kredyt CHF. Warto zaznaczyć, że już od pewnego czasu w polskim systemie orzeczniczym widoczne są skutki orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sądy w większości przypadków popierają argumenty konsumentów i wydają korzystne wyroki dla posiadaczy kredytów frankowych.
Istotnym jest fakt, że po orzeczeniach TSUE, w polskich sądach będą musiały zajść określone zmiany. Sędziowie zostali zobowiązani nie tylko do stosowania się do europejskich standardów, ale także do uczestniczenia w procesie edukacji prawnej obywateli, wyjaśniając zawiłości orzeczeń TSUE i ich zastosowanie w sprawach Kredytobiorców.
Rola Rzecznika Finansowego w kontekście wyroków TSUE
Dla zobrazowania roli Rzecznika Finansowego w kontekście wyroków TSUE można powiedzieć, że jest on pewnego rodzaju łącznikiem pomiędzy unijnymi sędziami a polskim systemem orzeczniczym. Rzecznik Finansowy wielokrotnie i skutecznie interweniował w sprawach Frankowiczów, a jego postulaty były odzwierciedlone w wyrokach Trybunału. Działania RF, który stoi na straży ochrony konsumentów i angażuje się w sprawy dotyczące wadliwych umów kredytowych są coraz bardziej zauważalne i efektywne. Nie dziwi więc fakt, że podczas ostatniej konferencji wygłosił przemówienie, w którym podkreślił istotę zwracania uwagi na wyroki TSUE i ich implikacje dla polskiego systemu prawnego.
Czy banki będą teraz ostrożniejsze?
Orzeczenia TSUE wymusiły konieczność rewizji procedur i funkcjonowania polskich instytucji finansowych, oraz dokonania przeglądu umów kredytowych pod kątem zgodności z wymogami Unii Europejskiej dotyczącymi ochrony konsumentów. Banki muszą teraz szczególnie uważać przy tworzeniu umów kredytowych i unikać zapisów, które mogą zostać uznane za niedozwolone, aby uniknąć kolejnych sporów sądowych i problemów finansowych.
